Günümüzde yapılan birçok araştırmanın sonucunda sera gazı emisyonlarının artması iklim değişikliğinin başrolü olarak kabul edilmektedir. Global bir problem olan sera gazı emisyonlarının normal dışı artmasını kontrol altına alabilmek adına ilgili bazı kuruluşlar standartlar yayınlamış, kampanyalar başlatmıştır. Hatta bazı ülkeler “net sıfır emisyon” adı altında hedefler koyarak konu üzerine dikkat çekmiş ve bu problemin çözülmesine katkıda bulunmuştur.

Tam da bu noktada çoğumuzun son yıllarda aşina olduğu Karbon Ayak İzi kavramı ortaya çıkmıştır. Hadi gelin bu kavramı daha yakından tanıyalım;

Karbon Ayak İzi Nedir?

Doğrudan veya dolaylı olarak atmosfere bırakmış olduğumuz sera gazlarının çevreye vermiş olduğu zararın CO2 (karbondioksit) cinsinden ölçüsü olarak tanımlanabilir. Küresel ısınmanın ana sebebi olarak kabul edilmektedir.

Her gün gerçekleştirdiğimiz faaliyetler aracılığı ile istemeden bile olsa yakın çevremize, atmosfere, dolayısıyla iklimlere olan etkilerimiz bizim karbon ayak izimizi oluşturur. Belki tam olarak miktarı hesaplanmayabilir ve de kişiden kişiye değişir; fakat iklimler üzerindeki etkimizi en azından kontrol edebilmemiz için faydalı bir olgudur.

Kurumsal Karbon Ayak İzi Nedir?

Sadece bireysel değil, ülkesel, bölgesel veya organizasyonel anlamda da karbon ayak izimiz bulunmaktadır. Bir işletmenin ya da kurumun rutin faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı salınımı sonucu açığa çıkan emisyonunun karbondioksit cinsinden kg veya ton eşdeğeri olarak ölçüsü kurumsal karbon ayak izi olarak kabul edilir. Genellikle yıllık olarak ölçüm ve hesaplamaları yapılır.

Birincil ve İkincil C Ayak İzi Nedir?

Kurumsal değil kişisel olarak değerlendirilirler.

Birincil karbon ayak izi, gün içinde faaliyetlerimiz (evsel enerji harcamaları, ulaşım araçlarının kullanılması vb.) sonucunda doğrudan atmosfere bırakmış olduğumuz karbondioksit miktarının ölçüsüdür.

İkincil karbon ayak izi, kullanmış olduğumuz tüm ürünlerin üretiminden bertaraf edilmesine kadarki tüm yaşam döngüsü boyunca dolaylı olarak atmosfere bırakmış olduğumuz karbondioksit miktarının ölçüsüdür.

Karbon Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?

Basit bir şekilde anlatmak gerekirse; Kyoto Protokolü kapsamında belirlenen altı adet ana sera gazının (karbondioksit, nitroksit, perflorokarbonlar, metan, sülfür heksaflorit, hidroflorokarbonlar) , karbondioksit cinsinden ton eşdeğeri olarak ölçüsünün yıllık bireysel veya kurumsal olarak hesaplanmasıdır.  

Bireysel hesaplamaları tahmini olarak web üzerinden de bulabileceğiniz hesaplama programlarıyla yapabilirsiniz.

Kurumsal hesaplamalar için ise uzman kuruluşlar aracılığı ile ; ISO 14064 , GHG protokolü, PAS 2050 gibi standartlarla ölçüm ve hesaplamalar yapılabilir.

Karbon Ayak İzi Neden Hesaplanır? Önemi Nedir?

Bunun yasal zorunluluklar da olmak üzere birçok sebebi bulunmaktadır.

 

  • Kurumsal olarak mevcut sosyal sorumluluklar,
  • Başta karbon ticareti olmak üzere emisyon ticaretine dahil olma,
  • Müşteri, tedarikçi veya yatırımcı talepleri,
  • Kurumsal imajın güçlendirilmesi,
  • Pazar payının ve pazardaki avantajların artırılmak istenmesi,
  • Gönüllü veya zorunlu olarak sera gazı emisyonlarının azaltımı.

Karbon Salınımı Artarsa Ne Olur?

  • Buzullar küresel ısınmanın da etkisiyle eriyecektir.
  • İklim dengelerinin değişmesi ve bozulması sebebiyle bölgesel olarak bazı bölgelerde kuraklıklar bazı bölgelerde ise deniz seviyesinin ve yağışların artmasıyla sel felaketleri gerçekleşecektir.
  • Dolaylı yollarla orman yangınları artacaktır.
  • Ekosistemde yer alan canlıların türleri ve miktarları azalacaktır.
  • Erozyon gibi doğal afetlerin yaşanacaktır.
  • Hava sıcaklıklarına bağlı ölümler yaşanabilecektir.
  • Afrika’nın giderek çölleşmesi sebebiyle büyük ihtimalle göçler yaşanacaktır.
  • Kuzey Buz Denizi tamamen kaybolacaktır.
  • Tatlı su kaynaklarındaki azalma sebebiyle su kıtlıkları ve hatta bunlara bağlı savaşlar çıkacaktır.
  • Su kıtlıkları ve diğer koşullar sebebiyle salgın hastalıklar ve yayılmaları artacaktır.

 

 Karbon Ayak İzimizi Azaltırsak Ne Olur?

  • Doğaya verilen zarar ve iklim değişikliğine olan etki azaltılmış olur.
  • Hem maddi hem de manevi olarak kar sağlanmış olur.
  • Doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunmuş olursunuz.
  • Kurumsal anlamda itibarınız artar.
  • Ülke ekonomisine olumlu yönde etkileriniz olur.
  • Doğa aşırı olaylarının oluşmasının bir nebze de olsa önüne geçilmiş olur.
  • Hem bireysel hem de toplumsal farkındalık oluşmuş olur.
  • Nesli tükenmekte olan canlı türleri için olumlu yönde katkıda bulunmuş olursunuz.
  • Atmosfere verilen zarar azalacağı için iklim dengesizlikleri üzerinde olumlu etkiler yaratılmış olur.

Karbon Ayak İzini Küçülten Şeyler Nelerdir?

  • Olabildiğince yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı ve teşvik edilmelidir. Küresel ısınmaya en çok elektrik faktörünün sebep olduğunu düşünürsek abone olduğunuz elektrik şirketinin yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalandığından emin olmalısınız.
  • Evlerinizde sıcak suyun derecesini azaltmak, kaloriferi biraz olsun kısmak gibi minik ama etkili yöntemler kullanabilirsiniz.
  • Kullanmadığınız cihazlarınızı hem evinizde hem de ofisinizde kapatmaya özen gösterin.
  • Ofislerde gereğinden fazla çıktı almaktan sakının.
  • Bireysel araçlar yerine toplu taşıma araçlarını kullanmaya çalışın.
  • Kısa mesafeler için yürüme veya bisiklete binmeyi tercih edin.
  • Şarjlı cihazlarınızı şarj olur olmaz fişten çekmeye dikkat edin.
  • Çamaşır , bulaşık makinesi gibi cihazları tam olarak dolmadan çalıştırmayın.
  • Çamaşırlarınız için makineler yerine doğal kurutma yöntemlerini kullanın.
  • Ampul seçimi yaparken enerji tasarruflu olanları tercih edin.
  • Evlerinizde, iş yerlerinizde ısı yalıtımı olduğundan emin olun.